Ο καθηγητής σου ζήτησε να διορθώσεις τα ορθογραφικά λάθη στην εργασία σου και εσύ το μόνο που σκέφτεσαι πλέον είναι ‘πώς να μάθω ορθογραφία;’ για να μη ξαναβρεθείς στην ίδια θέση; Ψυχραιμία! Πράγματι παρατηρούνται πολύ συχνά λάθη στη συγγραφή των φοιτητικών εργασιών. Αν διαβάσεις προσεκτικά το κείμενο που ετοίμασε η iziPen, όμως, θα βελτιωθείς άμεσα στην ορθογραφία. Πάμε λοιπόν να ξεκινήσουμε!
Στο άρθρο αυτό θα δούμε:
Ορθογραφία σύνθετων λέξεων
Είναι ιδιαίτερα σημαντικό και χρήσιμο να γνωρίζουμε όλοι μας σωστή ορθογραφία. Μία εργασία με ορθογραφικά ή συντακτικά λάθη δεν μπορεί να γίνει δεκτή, όπως και ένα βιογραφικό σημείωμα δεν θα ληφθεί υπόψιν από τον υπεύθυνο πρόσληψης. Αν δυσκολεύεσαι να γράφεις σωστά, μερικές καθημερινές ασκήσεις ορθογραφίας θα σε βοηθήσουν να εξασκηθείς και να μειώσεις τα λάθη.
Ας ξεκινήσουμε με μερικά εύκολα tips για να καταφέρεις να γράφεις τις σύνθετες λέξεις, δίχως κανένα ορθογραφικό λάθος. Αρχικά, σύνθετη λέξη ονομάζεται η λέξη που προέρχεται από δύο άλλες ανεξάρτητες λέξεις. Για παράδειγμα, μία σύνθετη λέξη είναι η λέξη ‘μηλόπιτα’ καθώς προέρχεται από το ουσιαστικό ‘μήλο’ και το ουσιαστικό ‘πίτα’. Η πρώτη λέξη της σύνθετης ονομάζεται ‘πρώτο συνθετικό’ και η δεύτερη ‘δεύτερο συνθετικό’.
Ο πρώτος και ευκολότερος τρόπος για να γράφεις σωστά μία σύνθετη λέξη είναι να την χωρίσεις στα συνθετικά της και ύστερα να σκεφτείς την ορθογραφία του καθενός από αυτά. Ας δούμε μερικά παραδείγματα για να το συνηθίσεις:
- Η λέξη ‘οικογένεια’ προέρχεται από τις λέξεις ‘οίκος’ και ‘γένος’. Γνωρίζοντας πως η λέξη ‘οίκος’ γράφεται πάντα με ‘οι’, δεν θα γράψεις ποτέ ‘ηκογένεια’.
- Τεμαχίζοντας τη λέξη ‘θαλασσοταραχή’ θα καταλάβεις πως πρέπει να βάλεις δύο ‘σ’ καθώς το πρώτο συνθετικό είναι η λέξη ‘θάλασσα’ .
Άλλος τρόπος για να μη κάνεις λάθη στις σύνθετες λέξεις είναι να σκεφτείς από πού προέρχονται αυτές. Παραδείγματος χάρη, η λέξη ‘παιδαγωγός’ γράφεται με ‘αι’ και ‘ω’ γιατί προέρχεται από τις λέξεις ‘παις’ (που σημαίνει παιδί) και ‘άγω’ (οδηγώ) που είναι ρήμα και γράφεται πάντα με ‘ω’. Επίσης, η λέξη ‘κρεοπώλης’ γράφεται με ‘ο’ και ‘ω’ γιατί το δεύτερο συνθετικό της είναι το ρήμα ‘πωλώ’.
Ορθογραφία δύσκολων λέξεων
Για την σωστή ορθογραφία δύσκολων λέξεων, προσπάθησε να επινοήσεις τους δικούς σου αστείους και έξυπνους κανόνες. Λόγου χάρη, σκέψου τη λέξη ‘αρχόντισσα’. Δεν φανερώνει κύρος, διαβάζοντάς τη φωναχτά; Φαντάσου λοιπόν πως γράφεται με δύο ‘σ’ για να τονίσει περισσότερο αυτό το κύρος, όπως και η λέξη ‘βασίλισσα’ και η λέξη ‘δούκισσα’.
Άλλο παράδειγμα είναι η λέξη ‘βιασύνη’ όπου γράφεται με ‘ι’, ‘υ’ και ‘η’. Για να τη γράφεις πάντα σωστά, φτιάξε μια δική σου ιστορία, πως τάχα η πρώτη συλλαβή είναι με ‘ι’ γιατί είναι το πρώτο ‘ι’ που συναντάς στην αλφάβητο και το ουσιαστικό αυτό σε προτρέπει να κάνεις μία ενέργεια γρήγορα. Έπειτα, στη δεύτερη συλλαβή πες ότι βάζεις ‘υ’, που είναι προς το τέλος της αλφαβήτου, για να σου υπενθυμίζει πως δεν πρέπει να ενεργείς γοργά, αν δεν θέλεις να κάνεις λάθος. Τέλος, πες ότι θα βάζεις το ‘η’ στην κατάληξη της λέξης ‘βιασύνη’ για να θυμηθείς πως χρειάζεται και η ταχύτητα ορισμένες φορές.
Ορθογραφία ξένων λέξεων
Στη συνέχεια, ας δούμε πώς θα γράφεις σωστά και τις ξένες λέξεις, προκειμένου η ερώτησή σου ‘πώς να μάθω ορθογραφία’ να μη μείνει αναπάντητη. Έτσι, είναι αναγκαίο να γνωρίζεις πως οι ξένες λέξεις, όταν μεταφέρονται στην Ελληνική γραπτή γλώσσα, πρέπει να είναι απλοποιημένες.
Αυτό σημαίνει πως, για να γράψεις μία ξένη λέξη, δεν θα χρησιμοποιήσεις ποτέ τα ‘οι’, ‘η’, ‘υ’, ‘ει’, ‘ω’, ‘αι’. Μερικά παραδείγματα απλοποιημένων ξένων λέξεων είναι τα ακόλουθα:
- ‘Χόλιγουντ’ (και όχι ‘Χόλλυγουντ’),
- ‘πάρτι’ (και όχι ‘πάρτυ’)
- ‘στιλ’ (και όχι ‘στυλ’)
- ‘τρένο’ (και όχι ‘τραίνο’)
- ‘βόλει’ (και όχι ‘βόλλευ’)
Καταλήξεις ρημάτων σε ‘-αι’ και ‘-ε’
Ας προχωρήσουμε στα ρήματα και στη σωστή ορθογραφία των καταλήξεών τους. Έτσι, όλα τα ρήματα ενεργητικής φωνής στο α’ πρόσωπο και στο β΄ πρόσωπο πληθυντικού γράφονται με κατάληξη ‘-ε’. Παραδείγματος χάρη, το σωστό είναι ‘εσείς τρώτε’ και όχι ‘ εσείς τρώται’.
Από την άλλη, όλα τα ρήματα της παθητικής φωνής έχουν κατάληξη -αι στα πρόσωπα του ενικού αριθμού και στο τρίτο πληθυντικό. Δηλαδή, ‘χτενίζομαι’, χτενίζεσαι’. Όμως, χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή το πρώτο πληθυντικό και το δεύτερο πληθυντικό πρόσωπο των ρημάτων στην παθητική φωνή. Και αυτό γιατί έχουν κατάληξη σε ‘-ε’. Δηλαδή ‘χτενιζόμαστε’ και ‘χτενίζεστε’.
Καταλήξεις σε ‘–ι’, ‘–η’, ‘–ει’ και ‘-οι’
Σε μπερδεύουν ακόμη οι λέξεις που έχουν κατάληξη ‘-ι’, ‘-η’, ‘-ει’ και ‘-οι’; Ας τις δούμε πιο αναλυτικά. Όταν ακούς μία λέξη που τελειώνει σε ‘-ι’, σκέψου τι μέρος του λόγου είναι.
- Αν είναι ρήμα, αν δηλαδή κάποιος κάνει μία ενέργεια, γράφεται με ‘-ει’: ‘τρέχει’, ‘παίζει’, ‘οδηγεί’.
- Αν προέρχεται από αρχαίο συνηρημένο ρήμα που καταλήγει σε ‘-όω’ όπως είναι το ‘πληρόω-πληρώ’ τότε θα την γράψεις με ‘-οι’ (πληροί).
- Αν στο γ΄ ενικό έχει κατάληξη ‘έβη’, ‘-χθη’ ή ‘-φθη’ τότε η σωστή ορθογραφία είναι με ‘-η’.
- Αν είναι ουσιαστικό, σκέψου αν είναι θηλυκό ή ουδέτερο. Σε περίπτωση που είναι θηλυκό, τότε η κατάληξη της λέξης θα είναι με ‘-η’. Αν το ουσιαστικό είναι ουδέτερο, θα πρέπει να γραφτεί με ‘-ι’ στο τέλος.
- Αν είναι επίθετο πληθυντικού αριθμού, θα πρέπει να το γράψεις με ‘-οι’ (‘μεγάλοι’, ‘δυνατοί’)
Μετοχές σε ‘-οντας’ και ‘-ώντας’
Οι μετοχές είναι ρηματικοί τύποι που δείχνουν χρόνο και διάθεση, έχουν γένη και κλίνονται κανονικά. Για να αποφασίσεις πώς θα γράψεις την μετοχή, πρόφερέ την φωναχτά. Αν τονίσεις την κατάληξη της, τότε θα την γράψεις με ωμέγα, ‘-ώντας’, δηλαδή ‘τραγουδώντας’. Αν δεν τονίζεται η κατάληξη τότε γράφεται με όμικρον ‘-οντας’ (‘παίζοντας’)
Ορθογραφία των λέξεων με όμοια σύμφωνα
Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται να έχεις, όταν θέλεις να γράψεις μία λέξη με δύο όμοια σύμφωνα. Πριν την γράψεις, σκέψου τα εξής:
- Αν είναι σύνθετη με πρώτο συνθετικό πρόθεση και το τελευταίο της σύμφωνο είναι ίδιο με το πρώτο του δεύτερου συνθετικού, τότε θα υπάρξουν δύο ίδια σύμφωνα. Δηλαδή ‘εν’ και ‘νους’ θα γίνει ‘έννοια’ και όχι ‘ένοια’.
- Με δύο ίδια σύμφωνα θα γραφτεί και η σύνθετη λέξη που έχει πρόθεση στο πρώτο συνθετικό και το τελευταίο γράμμα του άλλαξε και έγινε το ίδιο με το πρώτο σύμφωνο του δεύτερου συνθετικού. Για παράδειγμα, το ουσιαστικό ‘συν+μαθήτρια’ θα γίνει ‘συμμαθήτρια’.
Καταλήξεις ρημάτων σε ‘-αίνω’ και ‘-ένω’
Στο μεταξύ, υπάρχουν και ρήματα που καταλήγουν σε ‘eno’. Όλα τα ρήματα με αυτή την κατάληξη, πρέπει να τα γράφεις με ‘αίνω’, σύμφωνα με τους κανόνες της ορθογραφίας. Ωστόσο, υπάρχουν τρεις εξαιρέσεις ρημάτων και αυτά είναι το ‘πλένω’, το ‘μένω’ και το ‘δένω’ που αντί για ‘αι’ γράφονται με ‘ε’.
Ορθογραφία ρημάτων σε ‘-ίνω’, ‘-ήνω’, ‘-ύνω’, ‘-είνω’
Αρκετά ρήματα, επίσης, τελειώνουν σε ino και πολλοί είναι αυτοί που δεν ξέρουν πώς να γράψουν την συγκεκριμένη κατάληξη σωστά. Έτσι, καλό είναι να θυμάσαι πως τα περισσότερα ρήματα καταληκτούν σε ‘υνω’, δηλαδή ‘οξύνω’. Σε ‘ηνω’ καταλήγουν μόνο τέσσερα ρήματα τα ‘ψήνω’, ΄σβήνω’, ‘αφήνω’ και ‘στήνω’.
Από την άλλη, τέσσερα είναι τα ρήματα που καταλήγουν σε ‘ινω’ και αυτά είναι το ‘κλίνω’ (το ρήμα), το ‘πίνω’, το ‘κρίνω’ και το ΄δίνω’. Με κατάληξη ‘-είνω’ υπάρχουν μόνο δύο ρήματα το ‘κλείνω’ και το ‘τείνω’. Σε ‘ύνω’ καταλήγουν τα ρήματα ‘διευθύνω’, ‘καταισχύνω’ και ‘εκλεπτύνω’ ενώ σε ‘είνω’ τα ρήματα ‘κλείνω’ (την πόρτα), ‘τείνω’, ‘ανοιγοκλείνω’ και τα ρήματα που έχουν το ίδιο δεύτερο συνθετικό, όπως ‘προεκτείνω’, ‘κατατείνω’ κλπ.
Πότε βάζουμε τελικό ν
Η παράλειψη του τελικού -ν είναι ένα από τα πιο συχνά ορθογραφικά λάθη. Για να αποφύγεις παρόμοιο λάθος, ας δούμε τις περιπτώσεις που αυτό διατηρείται:
- Στην αιτιατική της αρσενικής προσωπικής αντωνυμίας και του αρσενικού άρθρου. Δηλαδή τον Πέτρο, τον αέρα, τον αστυνομικό
- Στην αιτιατική της θηλυκής προσωπικής αντωνυμίας όταν η επόμενη λέξη ξεκινά από φωνήεν ή από τα σύμφωνα κ,π,τ, ξ,ψ και τα συμφωνικά συμπλέγματα μπ, ντ, γκ, τζ και στην αιτιατική του θηλυκού άρθρου.
- Στην άρνηση.
Συνοψίζοντας
Πιστεύουμε πως αν ακολουθήσεις προσεκτικά όλα τα παραπάνω tips και εξασκείσαι τακτικά, δεν θα αναρωτηθείς ξανά ‘πώς να μάθω ορθογραφία’, αφού θα είσαι άριστος/-η σε αυτήν και δεν θα χάνεις βαθμούς στις εργασίες σου εξαιτίας της. Μη ξεχνάς και πως όλες οι εργασίες που θα εμπιστευθείς στους writers της iziPen, είτε είναι εξαμήνου, είτε η πτυχιακή, ή η μεταπτυχιακή σου εργασία, θα είναι πλήρως απαλλαγμένες από όλα τα ορθογραφικά και συντακτικά λάθη, και φυσικά, και χωρίς λογοκλοπή!
